سوره فتح ۱۱۲ امین سوره بر حسب تاریخ نزول(بخش پایانی)
بنام خداوند بخشنده مهربان
و ملک آسمانها و زمین همه خاصّ خداست، او هر که را بخواهد میبخشد و هر که را بخواهد عذاب میکند و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است. (۱۴)
کسانی که باز نهاده شدند و همراهی با شما ننمودند باز چون برای گرفتن غنایم حرکت کنید خواهند گفت: بگذارید تا ما هم از شما تبعیت کنیم . غرضشان این است که سخن خدا را تغییر دهند. بگو: شما به حقیقت هرگز ما را پیروی نمیکنید، خدا از این پیش درباره شما چنین خبر داده. باز خواهند گفت: (چنین نیست) بلکه شما با ما حسد میورزید. بلکه ایشان جز عدّه قلیلی همه جاهل و نادانند. (۱۵)
با اعرابی که باز نهاده شدند بگو: به زودی برای جنگ با قومی شجاع و نیرومند دعوت میشوید که با آنها یا جنگ و مبارزه می کنید یا آنکه مسلمان می شوند. اگر اطاعت کردید خدا به شما اجر نیکو خواهد داد و اگر نافرمانی کنید چنانکه از این پیش مخالفت کردید خدا شما را به عذابی دردناک معذّب خواهد کرد. (۱۶)
حکم نابینا، بیمار و لنگ در زمان جنگ
برای شخص نابینا و لنگ و مریض حرج و گناهی نیست، و هر که خدا و رسول او را فرمان برد او را به باغهای بهشتی داخل کند که زیر درختانش نهرها جاری است و هر که مخالفت کند او را به عذابی دردناک معذّب نماید. (۱۷)
خدا از مؤمنانی که زیر درخت با تو بیعت کردند به حقیقت خشنود گشت و از وفا و خلوص قلبی آنها آگاه بود که وقار و اطمینان کامل بر ایشان نازل فرمود و به فتحی نزدیک (که فتح خیبر بود) پاداش داد. (۱۸)
و به غنیمتهای فراوان که گرفتند موفق داشت، و خدا مقتدر و داناست. (۱۹)
خدا به شما وعده گرفتن غنیمتهای بسیار داده که این را برای شما تعجیل در انجام آن نمود و دست مردم (کافر) را از سر شما کوتاه کرد تا آیت و دلیلی برای اهل ایمان باشد و خدا شما را به راه راست هدایت فرماید. (۲۰)
و خدا به شما باز وعده غنیمتهای دیگری فرموده که هنوز بر آن قادر نیستید و علم خدا محیط بر آن است و خدا بر هر چیز تواناست. (۲۱)
و اگر کافران با شما مسلمین به جنگ برخیزند از قتال شما پشت گردانیده و فرار کنند و دیگر هیچ ناصر و یاوری برای خود نیابند. (۲۲)
سنّت الهی بر این بوده و ابدا در سنّت خدا تغییری نخواهی یافت. (۲۳)
و او خدایی است که دست کفّار را از سر شما و دست شما را از سر آنان و انهم در زمین مکّه پس از فیروزیتان کوتاه کرد و خدا به هر چه میکنید بیناست. (۲۴)
علت عدم خونریزی و جنگ در زمان فتح مکه
هم آنان بودند که کافر شدند و راه مسجد الحرام را بر شما بستند و قربانی شما را از رسیدن به محل خود (مکّه) منع کردند. و اگر مردان مؤمن و زنان مؤمنهای که شما اکنون نمیشناسید وجود نداشتند که اگر حمله کنید آنها را ندانسته پامال هلاک میسازید پس دیه و غرامت خون آن مؤمنان به گردن شما میماند تا خدا هر که را بخواهد در رحمت خود داخل گرداند (و به نور اسلام هدایت کند). اگر (عناصر کفر و ایمان) از یکدیگر جدا بودند همانا کسانی از آنان را که کافرند به عذابی دردناک معذّب میساختیم. (۲۵)
آن گاه که کافران در دلها ناموس و حمیّت، آن هم حمیّت جاهلیّت پروردند (که نگذاشتند در عهدنامه صلح حدیبیّه کلمه بسم اللّه و رسول اللّه بنویسند و مؤمنان را بر سر حمیّت و غیرت ایمانی آوردند) پس خدا وقار و اطمینان خاطر بر رسول خود و بر مؤمنان نازل کرد و آنان را با کلمه تقوا ملازم کرد که آنها سزاوارتر بر این مقام بودند و اهلیّت آن داشتند و خدا به همه امور عالم داناست. (۲۶)
رویایی که به حقیقت پیوست
البته خدا صدق و حقیقت خواب رسولش را آشکار و محقق ساخت که در عالم رؤیا دید شما مؤمنان به خواست خدا البته به مسجد الحرام با دل ایمن وارد شوید و سرها بتراشید و اعمال تقصیر بی ترس و هراس به جای آرید، و خدا آنچه را (از مصالح صلح حدیبیه) شما نمیدانستید میدانست و قبل از آن (که فتح مکه کنید) فتح نزدیک (حدیبیّه و خیبر) را مقرر داشت. (۲۷)
او خدایی است که رسول خود را با هدایت (قرآن) و دین حق فرستاد تا آن را بر همه ادیان دنیا غالب گرداند و (بر حقیقت این سخن) گواهی خدا کافی است. (۲۸)
سیمای پیامبر ویارانش
محمد فرستاده خداست و یاران و همراهانش بر کافران بسیار قویدل و سخت و با یکدیگر بسیار مشفق و مهربانند، آنان را در حال رکوع و سجود نماز بسیار بنگری که فضل و رحمت خدا و خشنودی او را میطلبند، بر رخسارشان از اثر سجده نشانههای نورانیّت پدیدار است. این وصف حال آنها در کتاب تورات و انجیل مکتوب است که (مثل حال آن رسول) به دانهای ماند که چون نخست سر از خاک برآورد جوانه و شاخهای نازک و ضعیف باشد بعد از آن قوّت یابد تا آنکه ستبر و قوی گردد و بر ساق خود راست و محکم بایستد که دهقانان را (در تماشای خود) حیران کند (همچنین محمد صلی اللّه علیه و آله و سلم و اصحابش از ضعف به قوّت رسند) تا کافران عالم را (از قدرت و قوّت خود) به خشم آرند. خدا وعده فرموده که هر کس از آنها ثابت ایمان و نیکوکار شود گناهانش ببخشد و اجر عظیم عطا کند. (۲۹)
سوره فتح ۱۱۲ امین سوره بر حسب تاریخ نزول
به نام خداوند بخشنده
مژده پیروزیهای درخشان به پیامبر
البته ما تو را به پیروزی درخشان نائل میگردانیم. (۱)
تا خدا ازلغزش های گذشته و آینده تو در گذرد و نعمت خود را بر تو به حد کمال رساند و تو را به راه هدایت کند. (۲)
و خدا تو را به نصرتی با عزت و کرامت یاری کند. (۳)
اوست خدایی که آرامش و وقار بر دلهای مؤمنان فرود می آورد تا بر یقین و ایمانشان بیفزاید، و سپاه قوای آسمانها و زمین همه لشکر خداست و خدا دانا و به حکمت نظام آفرینش آگاه است. (۴)
این برای آن است که خدا میخواهد مردان و زنان مؤمن را تا ابد در بهشتهایی که زیر درختانش نهرها جاری است داخل گرداند و گناهانشان را تمام ببخشد و این به حقیقت نزد خدا فیروزی بزرگ است. (۵)
و نیز خدا خواهد تا همه منافقان و مشرکان را از مرد و زن عذاب کند که آنها به خدا بد گمان بودند در صورتی که روزگار بد و هلاکت ابد بر خود آنهاست و خدا بر آنان خشم و لعن کرد و جهنم را که بسیار بد منزلگاهی است بر ایشان مهیّا ساخت. (۶)
و سپاه قوای آسمانها و زمین لشکر خداست و خدا بسیار مقتدر و به تدبیر نظام عالم داناست. (۷)
پیامبر شاهد بر جهان و بشارت و بیم دهنده
ما شخص تو را برای جهان فرستادیم تا شاهد باشی و بشارت و بیم دهی . (۸)
تا شما به خدا و رسول او ایمان آورده و او را یاری کنید و به تعظیم جلالش صبح و شام تسبیح او گویید. (۹)
همانا مؤمنانی که با تو بیعت میکنند به حقیقت با خدا بیعت میکنند دست خداست بالای دست آنها، پس از آن هر که نقض بیعت کند بر زیان و هلاک خویش به حقیقت اقدام کرده و هر که به عهدی که با خدا بسته است وفا کند به زودی خدا به او پاداش بزرگ عطا خواهد کرد. (۱۰)
اعراب چیزی به زبان می آورند که در دل به باور ندارند
اعراب که باز نهاده میشوند خواهند گفت که ما را اهل بیت و اموالمان بازداشت، اینک از خدا بر گناه ما آمرزش طلب. چیزی که هیچ به دل عقیده ندارند به زبان میآورند، به آنها بگو: اگر خدا اراده کند که ضرر یا نفعی به شما رساند آن کیست که خلاف آن کاری تواند کرد؟ بلکه خدا به هر چه میکنید آگاه است. (۱۱)
بلکه شما پنداشتید که رسول و مؤمنان به او به سوی اهل بیت خود دیگر بر نخواهند گشت و این خیال در دل شما به خطا جلوه کرد و بسیار گمان بد و اندیشه باطلی کردید و مردمی در خور قهر و هلاکت بودید. (۱۲)
و هر که به خدا و رسول او ایمان نیاورد ما هم بر آن کافران عذاب آتش دوزخ را مهیّا ساختهایم. (۱۳)
و ملک آسمانها و زمین همه خاصّ خداست، او هر که را بخواهد میبخشد و هر که را بخواهد عذاب میکند و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است. (۱۴)
سوره صف ۱۱۱ امین سوره بر حسب تاریخ نزول
به نام خداوند بخشنده مهربان
هر چه در آسمانها و زمین است همه به تسبیح و ستایش خدای عالم که مقتدر و حکیم است مشغولند. (۱)
اگر سخنتان با عملتان توافق ندارد ....
الا ای کسانی که ایمان آوردهاید، چرا چیزی به زبان میگویید که در مقام عمل خلاف آن میکنید؟ (۲)
این عمل که سخن بگویید و خلاف آن کنید بسیار سخت خدا را به خشم و غضب میآورد. (۳)
خدا آن مؤمنان را که در راه او در صف جهاد با کافران، مانند بنیان و سدّی آهنین همدست و پایدارند بسیار دوست میدارد. (۴)
رنجهای موسی پیامبر
(یاد آر) وقتی که موسی به قوم خود گفت: ای قوم، برای چه مرا رنج و آزار میدهید در صورتی که بر شما معلوم است که من رسول خدا به سوی شما هستم؟ باز چون روی گردانیدند خدا هم دلهای بینورشان را بگردانید و خدا هرگز مردم نابکار فاسق را هدایت نخواهد کرد. (۵)
مژده های مسیح
و هنگامی که عیسی مریم به بنی اسرائیل گفت: من همانا رسول خدا به سوی شما هستم و به حقانیت کتاب تورات که مقابل من است تصدیق میکنم و نیز مژده میدهم که بعد از من رسول بزرگواری که نامش احمد است بیاید. چون آن رسول ما با آیات و معجزات به سوی خلق آمد گفتند: این سحری آشکار است. (۶)
خداوستمکاران را هدایت نمی کند
و آیا از آن کس که به راه اسلام و سعادتش میخوانند و او همان دم بر خدا افترا و دروغ میبندد کسی ستمکارتر هست؟ و خدا هم هیچ قوم ستمکاری را هدایت نخواهد کرد. (۷)
کافران میخواهند تا نور خدا را به گفتار باطل خاموش کنند و البته خدا نور خود را هر چند کافران خوش ندارند کامل و محفوظ خواهد داشت. (۸)
آینده اسلام
اوست خدایی که رسولش را به هدایت خلق و ابلاغ دین حق فرستاد تا آن را هر چند مشرکان خوش ندارند بر همه ادیان عالم پیروز گرداند. (۹)
ای اهل ایمان، آیا شما را به تجارتی سودمند که شما را از عذاب دردناک (آخرت) نجات بخشد دلالت کنم؟ (۱۰)
به خدا و رسول او ایمان آرید و به مال و جان در راه خدا جهاد کنید، که این کار اگر دانا باشید برای شما بهتر است. (۱۱)
تا خدا گناهان شما ببخشد و در بهشتی که در زیر درختانش نهرها جاری است داخل گرداند و در بهشتهای عدن جاودانی منزلهای نیکو عطا فرماید. این همان رستگاری بزرگ است. (۱۲)
پیشگویی پیروزیهای مسلمانان در صدر اسلام
و باز تجارتی دیگر که آن را هم دوست دارید نصرت و یاری خدا و فتح نزدیک است، و اهل ایمان را بشارت ده. (۱۳)
عیسی مسیح: کیست تا مرا یاوری کند؟
ای اهل ایمان، شما هم یاران خدا باشید چنان که عیسی مریم به حواریین گفت: کیست مرا برای خدا یاری کند؟ آنها گفتند: ما یاران خداییم. پس طایفهای از بنی اسرائیل به او ایمان آوردند و طایفهای کافر شدند، ما هم آنان را که ایمان آوردند مؤید و منصور گردانیدیم تا بر دشمنشان ظفر یافتند. (۱۴)
سوره تغابن(حسرت ) ۱۱۰ امین سوره بر حسب تاریخ نزول
به نام خداوند بخشنده مهربان
هر چه در آسمانها و زمین است همه به تسبیح و ستایش خدا مشغولند که سلطنت ملک هستی و ستایش (اهل عالم) برای اوست و او بر هر چیز تواناست. (۱)
اوست خدایی که شما را آفرید، باز شما بندگان فرقهای کافر ناسپاس و بعضی مؤمن خداشناس هستید و خدا به هر چه کنید کاملاً بیناست. (۲)
خدا آسمانها و زمین را به حق آفرید و شما آدمیان را به زیباترین صورت برنگاشت، و بازگشت همه خلایق به سوی اوست. (۳)
او آنچه را که در آسمانها و زمین است و آنچه را که شما پنهان و آشکار کنید همه را میداند و خدا به اسرار دلها هم داناست. (۴)
آیا حکایت حال پیشینیان که کافر شدند به شما نرسید؟ که به کیفر کردارشان رسیدند و عذاب دردناک بر آنان مهیّاست. (۵)
این برای آن بود که رسولان آنها با ادلّه و معجزات به سویشان میآمدند و آنها میگفتند: آیا بشرهایی مانند ما رهنمایی ما توانند کرد؟ پس کافر شدند و روی گردانیدند و البته خدا بینیاز است که خدا غنیّ بالذّات و ستوده به جمیع صفات است. (۶)
کافران گمان کردند که هرگز برانگیخته نمیشوند. بگو: چرا، به خدای من سوگند که البته برانگیخته میشوید و سپس به اعمال خود آگاهتان گردانند و این کار بر خدا بسیار آسان است. (۷)
پس به خدا ایمان آرید و به رسول او و نور علم و حکمتی که فرستادهایم بگروید، و خدا به هر چه کنید آگاه است. (۸)
(یاد آرید) روزی که خدا همه شما را به عرصه محشر جمع میگرداند و آن روز روز غبن و پشیمانی است. و هر که به خدا ایمان آرد و نیکوکار شود خدا گناهانش بپوشد و در باغهای بهشتی که زیر درختانش نهرها جاری است داخل گرداند که در آن بهشت ابداً جاودان متنعّم باشند و این به حقیقت سعادت و رستگاری بزرگ خواهد بود. (۹)
و آنان که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند آنها اهل آتش دوزخ و در آن جاودان مخلّدند و آنجا بسیار بد منزلگاهی است. (۱۰)
هیچ رنج و مصیبتی نرسد مگر به فرمان خدا، و هر که به خدا ایمان آرد خدا دلش را هدایت کند و خدا به همه امور عالم داناست. (۱۱)
دو وظیفه اصلی یک پیامبر
و فرمان خدا و هم اوامر رسول حق را اطاعت کنید که اگر روی بگردانید بر رسول ما جز تبلیغ رسالت با بیان روشن تکلیفی نخواهد بود. (۱۲)
خدای یکتاست که جز او خدایی نیست و تنها بر خدا اهل ایمان توکل باید کنند. (۱۳)
الا ای اهل ایمان، زنان و فرزندان شما هم برخی دشمن شما هستند، از آنان حذر کنید، و اگر عفو و آمرزش و چشمپوشی کنید خدا هم بسیار آمرزنده و مهربان است. (۱۴)
به حقیقت، اموال و فرزندان شما اسباب فتنه و امتحان شما هستند و نزد خدا اجر عظیم خواهد بود. (۱۵)
رستگاران عالم چه کسانی هستند؟
پس تا بتوانید خدا ترس و پرهیزکار باشید و بشنوید و اطاعت کنید و از مال خود برای خویش انفاق کنید. و کسانی که از خوی لئامت و بخل نفس خود محفوظ مانند آنها به حقیقت رستگاران عالمند. (۱۶)
پاداش قرض دادن
اگر به خداوقرض نیکو دهید خدا برای شما چندین برابر گرداند و هم از گناه شما در گذرد و خدا بر شکر و احسان خلق نیکو پاداش دهنده است و بسیار بردبار است. (۱۷)
او دانای عوالم غیب و شهود و سلطان مقتدر ملک وجود و آگاه از صلاح نظام آفرینش است. (۱۸)
سوره جمعه ۱۰۹ امین سوره بر حسب تاریخ نزول
نام خداوند بخشنده مهربان
هر چه در آسمانها و زمین است همه به تسبیح و ستایش خدا که پادشاهی منزّه و پاک و مقتدر و حکیم است مشغولند. (۱)
اوست خدایی که میان امّییون پیغمبری بزرگوار از همان مردم برانگیخت که بر آنان آیات وحی خدا تلاوت میکند و آنها را پاک سازد و آنها را کتاب و حکمت آموزد و همانا پیش از این همه در ورطه جهالت و گمراهی آشکار بودند. (۲)
و نیز قوم دیگری از آنان را که هنوز به آنان ملحق نشدهاند هدایت فرماید که او خدای مقتدر و همه کارش به حکمت و مصلحت است. (۳)
این فضل و کرامت خداست که به هر که بخواهد میدهد و خدا را فضل و رحمت نامنتهاست. (۴)
وصف حال آنان که علم تورات بر آنان نهاده شد ولی آن را حمل نکردند در مثل به حماری ماند که بار کتابها بر پشت کشد، آری مثل قومی که حالشان این است که آیات خدا را تکذیب کردند بسیار بد است و خدا هرگز ستمکاران را رهبری نخواهد کرد. (۵)
بگو: ای جماعت یهود، اگر پندارید که شما به حقیقت دوستداران خدایید نه مردم دیگر، پس تمنّای مرگ کنید اگر راست میگویید. (۶)
و حال آنکه در اثر آن کردار بد که به دست خود پیش فرستادهاند ابدا آرزوی مرگ نخواهند کرد و خدا به (کردار) ستمکاران داناست. (۷)
بگو: عاقبت مرگی که از آن میگریزید شما را البته ملاقات خواهد کرد و پس از مرگ به سوی خدایی که دانای پیدا و پنهان است بازگردانیده میشوید و او شما را به آنچه میکردهاید آگاه میسازد. (۸)
ای کسانی که ایمان آوردهاید، هر گاه برای نماز روز جمعه بخوانند فی الحال به ذکر خدا بشتابید و کسب و تجارت رها کنید که این اگر بدانید برای شما بهتر خواهد بود. (۹)
پس آنگاه که نماز پایان یافت روی زمین منتشر شوید و از فضل و کرم خدا طلبید، و یاد خدا بسیار کنید تا مگر رستگار و سعادتمند گردید. (۱۰)
و این مردم چون تجارتی یا لهو و بازیچهای ببینند بدان شتابند و تو را در نماز تنها گذارند؛ بگو که آنچه نزد خداست بسیار برای شما از لهو و لعب و تجارت بهتر است و خدا بهترین روزیدهنده است.