از نیکوکاری سخن زیاد می شود، و این واژه ورد زبان همه است.
اما این کتاب خدا است که نیکوکاری را با ایمان در هم می آمیزد و هردو را از یک سرشت می داند.
در ضمن تکلیف دو رویان و ظاهرسازان دغل پیشه را یکسره می کند:
"نیکوکارى آن نیست که روى خود را به سوى مشرق و یا مغرب بگردانید(به زبان ساده یعنی ادا و اطوار در آورده و نقش بازی کنید) ، بلکه نیکو کاری آن است که:
-کسى به خدا،
-و روز بازپسین،
-و فرشتگان ،
-و کتاب آسمانی ،
-و پیامبران ایمان آورد ،
-و مال خود را با وجود دوست داشتنش به خویشاوندان و ،
-یتیمان و ،
-بینوایان و ،
-در راه ماندگان و ،
-مسکینان و ،
-در راه آزاد کردن بندگان بدهد...
-و نماز را برپاى دارد ،
-و زکات را بدهد ،
-و آنان که چون عهد بندند به عهد خود وفادارانند،
-و در سختى و زیان و به هنگام جنگ شکیبایانند،
-آنانند کسانى که راست گفته اند و آنان همان پرهیزگارانند،"
آیه (۱۷۷) سوره بقره
موارد فوق ۱۶ اصل را شامل می شود و می توان از آن بعنوان یک لوح شناسایی درخشان استفاده نمود و با آن نیکوکاران و دینداران را شناسایی کرد.
بر اساس این شانزده اصل دینداری حقیقی وجود ندارد که نیکوکار حقیقی نباشد.
اگر باورمندی در طی عمر خود به ۱۶ مورد فوق پایبند باشد هم دیندار است، هم راستگوست و هم پرهیز کار است .
چون .اظهار دینداری کردن با دیندار بودن و به اصول آن معتقد بودن صد در صد با یکدیگر تفاوت دارند.
البته خداوند دو اصل دیگر را به ۱۶ مورد فوق اضافه می کندو در آیه دیگری بطور صریح از کسانی که هنگام تقدیس و تسبیح او در رازهای عالم هستی تفکر و اندیشه می کنند و به هدفمند بودن جهان می اندیشند تقدیر می کند.
"همانان که خدا را ایستاده و نشسته و به پهلو آرمیده یاد مى کنند و در آفرینش آسمانها و زمین مى اندیشند و می گویند که پروردگارا اینها را بیهوده نیافریده اى، منزهى تو پس ما را از عذاب آتش دوزخ در امان بدار!"
آل عمران آیه (۱۹۱)
یعنی علاوه بر ۱۶ ویژگی بر شمرده در آیه نخست یک دیندار اصیل باید اهل تفکر و اندیشه باشد و حتی در زمان تسبیح و مناجات با خدا که همیشه باید یاد او را با ذکر نام هایش و یادش گرامی بدارد در رازهای عالم هستی تفکر و اندیشه کند و به نظم و ترتیب و شکوه جهان اندیشیده و پی به این نکته مهم ببرد که جهان جهانی هدفمند و اخلاقی است.
اگر همه اتمها یکسان و یک شکل خلق شده اند و اگر همه آنان موظفند که همواره در حرکت باشند و اگر الکترونها باید بدور هسته بگردند و اگر پروتون نباید تجزیه شود تا جهان پایدار باشد و خورشید و ماه همواره در گردش باشند و هر گز بر روی هم سقوط نکنند و...پس جهان را باید طراحی با هوش و علم بی نهایت باشد که چنین طرح دقیقی آفریده است.
اگر آن ۱۶ ویژگی بااین دو ویژگی را پیوند بزنیم آنگاه به معنی دیندار و دینداری می رسیم و ناگاه بر خود خواهیم لرزید که چقدر تعداد دینداران حقیقی اندک می باشد.