تحقیق جدید در قران(6):ناسخ و منسوخ

ادامه از نوشتار پیشین

"حل بحث قدیمی ناسخ و منسوخ نیز بوسیله دانستن ترتیب نزول آسان تر حاصل میشود .

یک بحث قدیمی در علم تفسیر هست که فلان آیه ، فلان آیه را نسخ کرده است و بستر این بحث نیز آیه ای است که می فرماید «ما ننسخ من آیه او ننسها نات بخیر منها او مثلها ...» [هر آیه ای را که منسوخ کنیم یا آنرا از یادها ببریم بهتر از آن یا لااقل مثل آن را می آوریم. ... (بقره/106)]

البته استفاده جهان شناختی که از این آیه می توان نمود این است که کل جهان و تاریخ بشر و هر مقوله کلی دیگری را که مورد توجه قرار دهیم خواهیم دید حرکت رو به بالا و حرکت رو به خیر و حُسن دارد که در محل خویش یک بحث فلسفی و عرفانی مهمی است و شیرین هم هست.

اما همین آیه از لحاظ دینی جنبه کاربردی وسیعی دارد مثلاً در مورد شرب خمر در سوره بقره آیه ای آمده که از آن فهمیده می شود در شراب منافعی هست اما در عین حال در آن مضاری هم هست و مضار آن از منافع آن بیشتر است. 

اما در سوره مائده در همین خصوص صراحتاً آمده که «آن پلید است که از عمل شیطان است و از آن دوری کنید». 

می گویند آیه اخیر (در سوره مائده) ناسخ آیه قبلی (در سوره بقره) است و حرف صحیحی هم هست و واضح هم هست زیرا نزول سوره مائده تقریبا هفت سال پس از سوره بقره است.

اما این که بقیه آیات ناسخ و موارد نظیر منسوخ آن ها کدامند ، یک بحث خیلی خیلی مفصل و قدیمی را در تفسیر قرآن باز کرده و چه کوشش ها و چه مناظرات و چه دعواها را سبب شده که اگر کسی بخواهد در این خصوص تحقیقی انجام دهد نتیجه اش کتاب بسیار قطوری خواهد شد. 

اما اگر مسلمانان از همان  آغاز تدوین قرآن کریم آن را به ترتیب نزول تفسیرمی کردند ، خود به  خود ، این همه مجادلات و دعواها و حتی جنگ ها سالبه به انتفاء موضوع میشد .

خلاصه اینکه رعایت ترتیب نزول به مفسر کمک شایانی میکند ، و عدم رعایت آن ، اورا به خطاهای سنگینی می اندازد .

 منبع: نو‌شتارهای آقای جمال گنحی

ادامه دارد...