فقط،نوشتار است که می ماند!
دستور و راهنمایی قرآن برای مکتوب نمودن موارد قرض دادن پول و یا امانت دادن :
امروزه دادگستریها محل مراجعه انبوهی از کسانی است که پولی و یا چیز با ارزشی به یکدیگر قرض داده اند و چون این قرض دادن نه شاهد مورد اطمینانی داشته و نه بصورت مکتوب در آمده است ، وقتی گیرنده پول یا مال از دادن آن استنکاف و سر باز می زند ، قرض دهنده، وام دهنده و صاحب مال و پول هیچ گونه مدرکی در دست ندارد که به اثبات ادعای خود بپردازد.
قرآن در چهارده قرن قبل به پیر وانش تاکید کرد که قرض دادن و یا حتی امانت دادن در حضور شاهدان مطمئن صورت گرفته و بصورت مکتوب در آید و دقیقا میزان همان پولی که قرض داده شده و یا شیی که امانت داده شده در یک نوشته مکتوب گردد و میزان و اندازه آن و زمان باز پرداخت مشخص گردد.
در حالی که امروزه دافاتر رسمی وجود دارند و می توان در این دفاتر و با حضور شاهدان چنین معاملاتی را انجام داد بی احتیاطی و خوشباوری برخی از ما برای ما گرفتاری بوجود می آورد.
متن آیات قرآن در این ارتباط به صراحت می گویند:
"اى ایمان آورندگان:
- اگر وامى [یا معامله نسیهاى انجام] دادید که سررسید معینى داشت آن را بنویسید، -و باید نویسندهایی در میان شما دادگرانه آن را بنویسد،
-و هیچ نویسنده اى نباید از نوشتن آن سر باززند، و فقط چنانکه خداوند او را آموزش داده است بنو یسد و این کار را انجام دهد ،
- باید کسى که وام بر عهده اوست متن را املاء کند و نویسنده بنویسد
-و از خداوند [جهان]، پروردگارش پروا کند و چیزى از آن فرونگذارد،
-و اگر کسى که وام بر عهده اوست کم خرد یا ناتوان باشد، یا املاء کردن نتواند، باید "ولى" او عادلانه متن را املاء کند،
- و دو شاهد از مردان خودتان را بر آن گواه بگیرید، و اگر دو مرد نبود، یک مرد و دو زن از گواهانى که مىپسندید انتخاب کنید ، که اگر یکى از آنها فراموش کرد، آن دیگرى به یادش آورد،
- و گواهان چون برای ادای گواهی خوانده شوند، باید که سر بازنزنند،
-و ملول نشوید که متن را چه کوتاه باشد چه بلند بنویسید،
-طبق مدتش بنویسید،
این کار نزد خداوند درستتر و از لحاظ گواهى دادن استوارتر و بىشک و شبههتر است،
-مگر آنکه دادوستد نقدى باشد که بین خود برگذار کنید، که در این صورت گناهى بر شما نیست که آن را ننویسید،
-و چون دادوستد کنید بر آن گواه بگیرید،
- و نباید نویسنده و گواه به رنج و زیان افتند، و اگر چنین کارى کنید، نافرمانى کرده اید، و از خداوند پروا کنید، و خداوند [بدین گونه] به شما آموزش مىدهد، و خدا به هر چیز داناست
آیه (۲۸۲) سوره بقره
﴾
معاملات در سفر
"-و اگر در سفر بودید و نویسنده نیافتید باید گرویى بستانید،
-و اگر کسى از شما دیگرى را امین دانست [و گرویى نگرفت] باید کسى که امین دانسته شده، امانت او را بازپس دهد
-و از خداوند پروردگارش، پروا کند،
-و شهادت را کتمان نکنید، و هرکس که آن را کتمان کند، دلش گنهکار است، و خداوند به آنچه مىکنید داناست.
آیه (۲۸۳ )سوره بقره"
بخاطر رعایت همین شرایط ، مشکلات پس گرفتن مال و امانت در میان مسلمانان کمتر بود ، مگر آن که شخص بر اساس اعتماد بی جهت پول و امانت داده و مکتوب نکرده ، شاهدانی هم نگرفته و گرویی نیز دریافت نکرده بوده است.